Giriş
savunmaanaliz, ülkelerin savunma harcamaları hakkında teknik analizler üretmeyi amaçlamaktadır. Bu seri makalelerin ilki Yunanistan savunma harcamalarıdır. Yunanistan; Avrupa, Asya ve Afrika’nın kesişme noktasında, tarihi ve doğal güzellikleri bol olan bir ülkedir. Yunanistan anakarası, İyon Denizi ile Ege Denizi arasında yer almaktadır. Akdeniz’in kalbinde stratejik bir konuma sahiptir. Nüfusu 10,768,477’dir.
Yunanistan, Avrupa Birliği’nin (AB) en küçük ekonomilerinden biridir. Tarım, turizm ve denizcilik ekonomisine en büyük katkı sağlayan unsurlardır. Yunanistan ekonomisi 2008’den beri krize doğru zayıflayan bir görünüm çizmektedir. AB ve IMF, ekonomik kurtarma paketlerini Yunanistan için finanse etmiştir.[1]
Yunanistan, AB ve NATO üyesi bir ülkedir. AB ve NATO, çok başarılı ve uzun soluklu ittifaklardır. Her iki kurum Avrupa’da ve diğer çatışma bölgelerinde barışı koruma ve istikrar sağlama çabalarına katılmaktadır. NATO, üye ülkelerini koruma sorumluluğuna sahiptir (NATO Antlaşma Madde 5). AB’nin de savunma ve güvenlik politikaları ve hazır müdahale gücü mevcuttur. Yunanistan, içinde bulunduğu ittifaklardan diplomatik, ekonomik ve savunma alanlarında tam anlamıyla faydalanmaktadır. Bu durumda Yunanistan’ın tehdit algısı doğru mudur? Yunanistan neden milli gelirinin önemli bir bölümünü savunmaya ayırmaktadır?
Savunma Harcamaları
2021 Global Fire Power raporuna göre Yunanistan, savunma harcamalarında 139 ülke arasında 29. sırada bulunmaktadır.[2] Yunanistan, büyük ölçekli askeri güç bulundurmaya devam etmektedir. Yunanistan’ın savunma harcamaları özellikle 1996 Kardak krizinden sonra düzenli olarak artmıştır. 2008 ekonomik krizinden sonra ise ciddi bir düşüş başlamıştır. Ülke ekonomisinde önemli bir düzelme olmamasına rağmen, 2015 yılından sonra tekrar askeri harcamalarında artış gözlemlenmiştir. Aşağıdaki grafikte dünya bankası verileriyle oluşturulan savunma harcamalarının yıllara göre değişimi görülmektedir.
Yunanistan savunma harcamaları, GSYİH yüzdesi olarak, AB ortalamasından oldukça yüksektir. 2019 yılında, AB ülkeleri savunma harcamalarında en yüksek orana Estonya’dan sonra Yunanistan (% 2,0) sahiptir. Aynı dönemde AB ülkelerinin savunma harcamalarının ortalaması, AB GSYİH’nın % 1,2’sini oluşturmaktadır.[3] Aşağıdaki grafik, AB ülkelerinin savunma harcamalarını göstermektedir (Kaynak: Eurostat)
NATO ülkeleri arasında GSYİH içindeki savunma harcamalarına bakıldığında, AB ülkelerinde olduğu gibi Yunanistan savunma harcamaları, ABD’den sonra en yüksek olanıdır. Yunanistan savunma harcamaları NATO’nun arzuladığı % 2,0 oranının üzerindedir. Bu durum elbette NATO’nun hoşuna giden ama Yunan halkının hoşuna gitmeyen bir durumdur. NATO kaynaklarından alınan aşağıdaki grafik, NATO ülkelerinin savunma harcamalarının GSYİH içindeki payını göstermektedir.[4]
Yunan hükümeti, ulusal savunma ve güvenliğe öncelik vermektedir. Hükümet, 2021 askeri malzeme tedarik mali planındaki bütçeyi 2019 yılına göre % 57 artırmıştır. Covid 19 salgının tüm ülke ekonomilerini zorladığı bir dönemde, Yunanistan’ın bu kararının izahı zordur.[5]
Yeni Savunma Programları
Ekonomik daralmaya rağmen Yunanistan yeni savunma programları uygulamaya başlamıştır. Yunanistan ve Fransa, 2,5 milyar avroluk (3 milyar dolar) savaş uçağı anlaşması imzalamıştır. Yunanistan, önümüzdeki yıl Fransız yapımı 18 Rafale savaş uçağını teslim alacak ve Mirage 2000’lerin onunu “-5” standardına yükseltecektir.[6]
Diğer önemli bir modernizasyon projesi F-16 C/D modernizasyonudur. Yunan Hava Kuvvetlerinin omurgasını Lockheed Martin üretimi 114 adet F-16C / D oluşturmaktadır. Yunanistan Hava Kuvvetleri için Lockheed Martin, bu jetlerin 84’ünü F-16V modeline yükseltecektir. Böylece en modern ve menzili artırılmış F-16V filosuna Yunanistan sahip olacaktır. Aşağıdaki resimde F-16 uçaklarının modernizasyon programıyla kazanacağı kabiliyetler gösterilmiştir. İlave olarak Yunanistan, ABD’den 18 ila 24 adet F-35 savaş uçağı tedarik etmek için görüşmektedir. [7]
Yunanistan ayrıca farklı ülkelerle savunma ortaklıkları oluşturmaktadır. Bu kapsamda, İsrail ile 1,68 milyar dolarlık askeri işbirliği anlaşmasını onaylamaktadır. İsrail, Atina’ya 10 adet M-346 çift motorlu transonik (ses altı ve ses üstü uçabilen) eğitim uçağı tedarik edecek ve T-6 tek motorlu turboprop eğitim uçağı için bakım sağlayacaktır. Ayrıca, Hayfa’da bulunan Elbit Systems savunma sanayii şirketi, İsrail Hava Kuvvetleri Uçuş Akademisi’nde kurduğu hava savunma eğitim merkezini model alarak, bir benzerini Yunanistan Hava Kuvvetleri için oluşturacak ve eğitiminden sorumlu olacaktır.[8]
Sonuç
Modern ve iyi eğitimli bir askeri güç, tüm bağımsız ülkeler için gereklidir. Ancak güvenlik ve refah dengesi hükümetler tarafından gözetilmelidir. AB ve NATO üyesi olarak Yunanistan, gerçekçi ve iyi tanımlanmış ulusal güvenlik sorunlarını diplomasi ve uluslararası yargılama yoluyla çözmeyi denemelidir. Daha fazla silah sistemi tedarik etmek bir çözüm değildir. Savunma harcamalarının Yunanistan ekonomisi üzerindeki olumsuz etkisi çok açıktır. Çünkü Yunanistan, yukarıda bazı örnekleri verildiği gibi büyük bir ithalatçı ülkedir. Ayrıca ihracat potansiyeli olmayan çok küçük ve gelişmemiş bir savunma sanayisine sahiptir.[9]
Yunanistan, “güvenlik ikileminden” kaçınmalıdır. Ülkenin stratejik hedefi, silahlanma yarışı yerine ekonomik kalkınma olmalıdır. AB’nin “Ortak Havuza Koyma (pooling) ve Paylaşma” ve NATO’nun “Akıllı Savunma” konseptlerinden istifade ederek doğru tanımlanmış güvenlik ihtiyacını makul seviyede karşılamalı ve savunma harcamalarını azaltmalıdır. Sonuç olarak, savunma harcamalarından elde edilen tasarruf, Yunan halkının refahı için harcanmalıdır. Aksi takdirde sadece silah ihraç eden ülkeler her zaman kazanan olacaktır.
[1] OECD Country Book, 2020
[2] https://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.php?country_id=greece
[3] https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php/Government_expenditure_on_defence#Expenditure_on_.27defence.27
[4] https://www.nato.int/cps/en/natohq/news_178975.htm
[5] https://atalayar.com/en/content/greece-increase-arms-expenditure-2021
[6] https://www.thestar.com/news/world/europe/2020/12/15/greece-to-take-delivery-of-french-rafale-jets-in-2021.html
[7] https://www.flightglobal.com/fixed-wing/usa-welcomes-greeces-interest-in-buying-the-f-35/141431.article
[8] https://themedialine.org/by-region/greece-approves-historic-20-year-1-68b-military-partnership-with-israel
[9] John Paul Dunne, Eftychia Nikolaidou, Military expenditure and economic growth: A demand and supply model for Greece, 1960-96, January 2001, Defence and Peace Economics 12(1):47-67
[10] Ioannis N. Grigoriadis, Greek-Turkish Relations: The Post-Helsinki Era, The Oxford Handbook Of Modern Greek Politics, November 2020
No Responses